Bişkek Merkezli bir haber sitesi olan Live.KG, FETÖ'cü Orhan İnandı'nın kaybolmasıyla ilgili bir haber yayınladı. İnandı'nın akibetiyle ilgili haberler son günlerde Kırgızistan basınında sık sık gündeme geliyor. Aşağıda haberin çevirisini bulacaksınız. Kaynağına gitmek için buraya tıklayınız.
3 Haziran'da Kırgızistan Cumhurbaşkanı'nın ikametgahı önünde toplanan onlarca kişi Orhan İnanda'yı bulmak için talepte bulundu. Aynı eylemler 1 ve 2 Haziran'da Türkiye Büyükelçiliği önünde gerçekleşti. Protestocular, Kırgız-Türk liseleri ağının "Sapat" başkanının ortadan kaybolmasının arkasında Ankara'nın özel servislerinin olabileceğini söylüyorlar.
1995 yılından bu yana Kırgızistan'da yaşayan Orhan İnandı, 31 Mayıs akşamı ortadan kayboldu. Arabası ertesi sabah bulundu. Arabanın kapıları açıktı, değerli eşyalar yerindeydi.
Kırgız Cumhurbaşkanı Sadır Japarov talimat arama çalışmalarını hızlandırmaları İçişleri Bakanlığı ve Devlet Ulusal Güvenlik Komitesi (GKNB). Zapata , Inanda'nın nerede olduğu hakkında bilgi için bir ödül açıkladı .Orhan İnanda'yı bulmayı talep eden bir miting.
Inandı'nın oğlu Yusuf Köse, babasının kendisiyle en son 31 Mayıs'ta saat 18.00'de temasa geçtiğini söyledi. O zamandan beri akıbeti bilinmiyor. Kırgızistan polisi, “Kişinin Kaçırılması” maddesi kapsamında ceza davası açtı.
Avukat Zootbek Kudaibergenov, Inanda'nın Bişkek'te zorla gözaltına alındığına dair doğrulanmamış bilgiler aldığını söyledi.
“Teyit edilmemiş bilgilerimize göre, güç kullanıyorlar ve onu engelliyorlar. Araba Oktyabrsky semtindeki bir kafede bulundu. Değerli eşyalar yerindeydi. Bu, soymak için bir amaç olmadığını gösteriyor. Soygun ise değerli eşyalar alındı” dedi.
Ulusal Güvenlik Devlet Komitesi, özel servislerin 2019 yılında organize bir suç grubunun bireysel üyelerinin fidye almak için Inandı'yı kaçırma niyetleri hakkında bilgi aldığını söyledi.
Ulusal Güvenlik Devlet Komitesi, Inandy'ye adam kaçırma tehdidi hakkında bilgi verildiğini, kendisine korumaları dahil etmesi ve önlem alması tavsiye edildiğini söyledi.
Akrabalara göre, bundan sonra Inanda aslında gardiyanlar tuttu ama o akşam yalnızdı.
1 Haziran'da Zapat'ın eşi Reikhan Inandy, bir sosyal ağ aracılığıyla Kırgız makamlarıyla temasa geçti.
“Kocamın bize sağlıklı bir şekilde dönmesini istiyorum. Kırgız makamlarından onu bulmak için yardım etmelerini rica ediyorum. Türk medyasındaki herkes muhtemelen ülkeden sınır dışı edilirse hayatının tehlikede olacağını biliyor. Onun güvenliğinden korkuyorum. Kırgız halkının adaletine ve dostluğuna inanıyorum. Umarım kocam sınır dışı edilmez ”diyor Reikhan Inanda videoda.
Azattyk en Kırgız hizmeti bildiriyor Orxan Inandy 2012 yılında Kırgız vatandaşlığı aldığını, ama Türk vatandaşlığından ayrılan eğer belli değildir. 2001'den beri Zapat'ı yönetiyor.
TÜRK YETKİLİLERİN BU OLAYLARLA İLİŞKİSİ NEDİR? GERÇEKLER VE VARSAYIMLAR
Sapat'ın yönetmeni Nurlan Kudaiberdiev, Orkhan Inanda'nın kaçırılmasını Türkiye'deki siyasi duruma bağlayarak, "Bu davanın arkasında Türk makamları olabilir" dedi.
"Bu adamın düşmanı yoktu. Türkiye, siyasi olaylar nedeniyle farklı ülkelerdeki vatandaşlarını kaçırıyor. Bu tür varsayımlarımız var, çünkü Orkhan İnandy kimseyle çatışmadı, o diplomatik bir kişi, "dedi.
2019'da Ankara, Kırgız makamlarının Sapat ağının iki çalışanı Sinan Yılmaz ve Sanjar Abdulhakim'i iade etmesini talep etti. Kırgızistan Başsavcılığı iadelerini onayladı. Dava kamuoyunda infial yarattı, Bişkek Pervomaisky Bölge Mahkemesi savcılığın kararını hukuka aykırı bularak bozdu ve talep edilen kişiler Türkiye'ye iade edilmedi.
Sapat, 1992 yılından beri Kırgızistan'da faaliyet göstermektedir. Başlangıçta örgütün adı "Sebat"tı. Şimdi ağ içerir 16 Liseye, Ala-Too Uluslararası Üniversitesi, uwis Uluslararası Okulu ve dört ilköğretim okulu. Kurumlarda 10 binden fazla okul çocuğu ve öğrenci eğitim görmekte, Kırgızistan'dan 995, Türkiye'den 131 ve diğer ülkelerden 52 öğretmen çalışmaktadır.
Ankara, Zapat okullarını ABD'de yaşayan Türk ilahiyatçı Fethullah Gülen ile ilişkilendiriyor. Gülen, Orta Asya'daki Türk lise ağının kurucularından biri olarak kabul ediliyor. Ancak liseler, Gülen'in eğitim kurumlarının faaliyetlerine karıştığını inkar ediyor. 1990'ların başında, Orta Asya'da Türk liselerinin açılmaya başladığı sıralarda, Gülen ile mevcut Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın müttefik olduklarını belirtmekte fayda var. 1990'ların sonlarında aralarında bir anlaşmazlık çıktı ve din adamı yurtdışına çıkarak Erdoğan'ın ana rakibi oldu.
2016'da Türkiye'de bir askeri darbe girişiminde bulunuldu ve resmi Ankara, Gülen'i organizatörü ve onun kurduğu Hizmet hareketi - bir terör örgütü - ilan etti. Gülen bu suçlamaları reddetti. Darbe girişimi 250 kişiyi öldürdü. Türkiye'de yetkililerin Gülen'le bağlantılı olarak nitelendirdiği kişiler hakkında toplu tutuklamalar başladı. Birçoğu Türkiye ve diğer ülkelerdeki eğitim kurumlarında ders vermiştir.
Bu olaylardan sonra Türkiye, Kırgızistan'dan Türk liselerini kapatmasını talep etti. Ancak dönemin Kırgızistan Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev, liselerin tehdit oluşturmadığını söyleyerek bu talebe uymayı reddetti. Bunu iki ülke arasında diplomatik bir çatışma izledi. Ancak 2017 yılında Sebat yeniden tescil edilerek Sapat adını aldı ve Kırgız Eğitim Bakanlığı kurucuları oldu.
Erdoğan, 2018 yılında Kırgızistan'a yaptığı ziyarette Sapat okulları konusunu bir kez daha gündeme getirmiş ve bunun yerine Türkiye Maarif Vakfı tarafından ele alınacak alternatif okulların açılmasını önermişti. Mayıs 2021'de Kırgızistan Eğitim Bakanlığı, yeni akademik yılda Maarif Vakfı'nın 61 derslik ilk okulunun Bişkek'te açılacağını bildirdi.
Kırgız web sitesi Kaktus.Media, Türk medyası Gülen tarafından kurulan Hizmet hareketinin çıkarlarını savunma Inanda suçluyorlar. Kırgızistan, suçlamalarla ilgili olarak Inanda hakkında herhangi bir işlem yapmadı. Inandy daha önce Kırgızistan'da sadece eğitim konularıyla ilgilendiğini söyledi.
Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, bu yılın Mart ayında Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadyr Japarov ile yaptığı görüşmede, "FETÖ örgütünün Kırgızistan için tehdit oluşturduğunu" söyledi. FETÖ ile Ankara, "terör örgütü" olarak sınıflandırılan "Hizmet" anlamına gelir.
Kırgız siyaset bilimci Adil Turdykulov, Ankara'nın Kırgız yetkililerine sürekli Gülen'i hatırlattığını söylüyor.
“Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Fethullah Gülen'in kurduğu eğitim sistemini terörist olarak görüyor. Dolayısıyla bu sisteme mensup kişiler sadece Türkiye'de değil, diğer ülkelerde de baskı altındadır. Ve Türkiye, Gülen'in akrabalarının özgürce yaşadığı ülkelerin liderliğine baskı yapıyor. Açıkça olmasa da bu baskının Sadyr Japarov'a da uygulandığını biliyoruz. Türkiye Orkhan Inanda'yı kaldırdıysa ve Kırgız özel servisinin bununla bir ilgisi varsa, bu çok büyük bir hatadır. Bu, ulusal güvenlik konusunda şüphe uyandırıyor, buna ihanet denilebilir” diye yorumluyor.
Bir diğer Kırgız siyaset bilimci Esen Omurkanov, Türk özel servislerinin Inanda'yı dışarı çıkardığı görüşünde.
Erdoğan'ın partisi üç parçaya bölünürken, muhalefet partileri güç kazanırken Türk makamları reytinglerini kaybediyor. Sadece yüzde 30 destekle böyle gösteriler düzenleyerek dikkatleri üzerine çekmeye çalışıyor. Türkiye'de 30 yaşındaki öğretmen Kenya'dan kaçırılarak şova dönüştürüldü. Orhan Inanda'nın kaçırılması konusunda da aynısını yapmak zorunda kaldılar” dedi.
Kırgızistan'ın eski Türkiye büyükelçisi Mambetzhunus Abylov, Inanda'nın kaybolmasının arkasında siyasi bir neden olmadığını söylüyor.
"Burada çok para var. Bu işin bilgili kişiler tarafından yapıldığı düşüncesi ortaya çıkıyor. Belki de parayla veya onun yerine ilgi duyuyorlar. Kırgızistan'da ekonomi zayıf ve organize suç grupları hala burada. Belki fidye talep etmek istiyorlardır. Bu hikayenin Kırgızistan ile Türkiye arasındaki ilişkileri bozacağını düşünmüyorum” dedi.
1992'de Kazakistan'da da bir Türk liseleri ağı açıldı. Gülen'in ABD'ye taşınmasının ardından Türk hükümetinin düşmanı olarak anıldığında Ankara, Kazakistan'dan Türk liselerini kapatmasını istedi. 2016'daki askeri darbe girişiminin ardından baskı yoğunlaştı. Kazak-Türk liseleri kapatılmadı, ancak “Bilim-inovasyon” liseleri olarak yeniden adlandırıldı. 2017 yılında Türk bir grup öğretmen belirtilen Kazak yetkililer vizelerini uzatmak etmediğini ve Türkiye'ye dönmek zorunda kaldılar, fakat dönüşünde dava açılabilir.
Göre için web sitesi "Bilim-İnovasyon", fon 27 devlet Liseye "Bilim-İnovasyon", üç özel Liseye iki uluslararası okul ve iki kolej bulunmaktadır. Başlangıçta kurumlardaki Türk öğretmenlerin payı yüzde 90, şimdi yabancılar - yüzde 11.