12.11.2024
HİSTORY.com | Patrick J. Kiger: Osmanlı'nın Çöküşünün 6 Nedeni

HİSTORY.com | Patrick J. Kiger: Osmanlı'nın Çöküşünün 6 Nedeni

7 Aralık 2022, Çarşamba

Patrick J. Kiger, Washington’da yaşayan bir gazeteci ve blog yazarıdır. GQ ve Mother Jones'tan Los Angeles Times Magazine'e kadar çeşitli basılı yayınlar için yazılar yazdı. 21 TEM 2021 tarihinde, History Channel’ın web sitesi history.com’da yayınlanan yazısında ise Osmanlı Devleti’nin çöküş hikayesini ele almış. Kiger, hikayeyi 1500’lü yıllardan alarak son döneme kadar getiriyor. Katılırsınız katılmazsınız, Osmanlı’nın çöküşünü 6 aşamada ele almış. Bu nedenle yazısının ismi ‘’ Osmanlı İmparatorluğu'nun Düşüşünün Altı Nedeni’’. Yazının kaynağı için buraya tıklayınız.

‘’Osmanlı, 1500’lü yıllarda gücünün zirvesindeydi, Küçük Asya, Avrupa, Orta Doğu ve Kuzey Afrika’nın çoğunu elinde tutuyordu. İmparatorluk ticaret, mimari, ve astronomiye kadar çeşitli alanlarda etkileyici başarılara sahipti ve Tuna’dan Nil’e kadar uzanan bölgeyi kontrol ediyordu. ‘’

Kiger, yazısına böyle başlıyor. Osmanlı’nın Yükseliş Döneminden ve bir dünya imparatorluğu olduğundan bahsederek Osmanlı’yı tanımlıyor. Ardından Yıkılış dönemini analiz ediyor:

‘’ Ama uzun sürmedi. Osmanlı İmparatorluğu 600 yıl varlığını sürdürmesine ve modernleşme çabalarına rağmen çoğu tarihçinin uzun ve yavaş bir düşüş olarak tanımladığı şeye yenik düştü. Nihayet, I. Dünya Savaşı'nda Almanya'nın yanında savaştıktan ve yenilgiye uğradıktan sonra, imparatorluk bir anlaşma ile parçalandı. Osmanlı imparatorluğunun kalıntılarından modern Türkiye ulusu doğdu.

Bir zamanlar hayranlık uyandıran Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşüne ne sebep oldu? Tarihçiler tam olarak aynı fikirde değiller. Ancak aşağıda net olan bazı faktörler var.

‘’ Fazla tarımsaldı.’’

1700'ler ve 1800'lerde sanayi devrimi Avrupa'yı kasıp kavururken, Osmanlı ekonomisi çiftçiliğe bağımlı kaldı. Princeton Üniversitesi'nde Yakın Doğu Çalışmaları doçenti olan Michael A. Reynolds'a göre, Fransa ve hatta Rusya ile rekabet edecek fabrikaları ve değirmenleri yoktu. Sonuç olarak, Osmanlı İmparatorluğu, savaş çabalarını desteklemek için demiryolları inşa etmek için gereken ağır silahlar, mühimmat ve demir ve çeliği üretecek endüstriyel güce sahip değildi.

‘’ Yeterince uyumlu değildi.’’

İmparatorluğun bir parçası olan çeşitli halklar giderek daha fazla isyan etti ve 1870'lerde imparatorluk, Bulgaristan ve diğer ülkelerin bağımsız olmalarına izin vermek zorunda kaldı ve giderek daha fazla toprak verdi.

‘’ Nüfusu az eğitimliydi.’’

1800'lerde eğitimi iyileştirme çabalarına rağmen, Osmanlı İmparatorluğu okuryazarlık konusunda Avrupalı ​​rakiplerinin çok gerisinde kaldı, bu nedenle 1914'te nüfusunun yalnızca yüzde 5 ila 10'unun okuyabildiği tahmin ediliyor.

“Osmanlı imparatorluğunun insan kaynakları, doğal kaynaklar gibi, nispeten gelişmemişti”

‘’Diğer ülkeler kasıtlı olarak onu zayıflattı.’’

Oxford'daki St. Antony's College Orta Doğu Merkezi müdürü Eugene Rogan: Avrupalı ​​güçlerin hırsının Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşünü hızlandırmaya da yardımcı olduğunu söylüyor. Rusya ve Avusturya, kendi nüfuzlarını artırmak için Balkanlar'daki asi milliyetçileri desteklediler. İngilizler ve Fransızlar, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da Osmanlı İmparatorluğu tarafından kontrol edilen toprakları bölmeye hevesliydiler.

‘’Rusya ile yıkıcı bir rekabetle karşı karşıya kaldı.’’

Genişleyen bölgesi Müslümanları da içeren komşu Çarlık Rusya, giderek daha sert bir rakip haline geldi. Reynolds, “Rus imparatorluğu, Osmanlı imparatorluğuna yönelik en büyük tehditti ve gerçekten varoluşsal bir tehditti” diyor.

‘’Dünya Savaşı'nda yanlış tarafı seçti.’’

Birinci Dünya Savaşı'nda Almanya'nın yanında yer almak, Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşünün en önemli nedeni olabilir. Savaştan önce, Osmanlı İmparatorluğu Almanya ile çok kötü bir seçim olduğu ortaya çıkan gizli bir anlaşma imzalamıştı. Ardından gelen çatışmada, imparatorluk ordusu , 1915 ve 1916 yıllarında Konstantinopolis'i işgalci Müttefik kuvvetlerinden korumak için Gelibolu yarımadasında acımasız ve kanlı bir sefer düzenledi. Sonunda imparatorluk , çoğu hastalıktan olmak üzere yaklaşık yarım milyon asker kaybetti. yaklaşık 3,8 milyon kişi yaralandı veya hastalandı. Ekim 1918'de imparatorluk Büyük Britanya ile bir ateşkes imzaladı ve savaşı bıraktı.